Zapewne wielu z Was słyszało o tak zwanej metodzie montessoriańskiej w edukacji. Czy wiecie jednak, na czym polega ona w praktyce, jaka historia stoi za jej powstaniem i jakie korzyści przynosi podążanie za jej założeniami? O tym wszystkim przeczytacie w naszym artykule.

Kim była Maria Montessori?

Zanim przejdziemy do opisu samej metody, warto poznać wyjątkową osobowość, jaka za nią stoi. Maria Montessori urodziła się we włoskim miasteczku Chiaravalle w 1870 roku. Ukończyła studia medyczne, a pod koniec XIX wieku zaczęła pracować w Klinice Psychiatrycznej Uniwersytetu Rzymskiego. Na tym jednak nie poprzestała – zaczęła kierować Instytutem Medyczno-Pedagogicznym Kształcenia Nauczycieli dla Opieki i Wychowania Dzieci Umysłowo Upośledzonych. Wkrótce przekonała się jednak, że opracowane przez nią metody, są skuteczne także w pracy z dziećmi bez upośledzeń.

Kolejne stanowisko Marii Montessori to kierowniczka domowej świetlicy-przedszkolu. To właśnie tam wdrażała swoje metody w życie i udoskonalała je, pracując z dziećmi robotników. Wkrótce odniosła ogromny sukces, nie tylko we Włoszech, ale w całej Europie, a nawet w Stanach Zjednoczonych. Skutkiem tej popularności było powstanie w 1929 roku Międzynarodowego Stowarzyszenia Montessori. Sama Maria Montessori została odznaczona licznymi wyróżnieniami, otrzymała nawet nominację do pokojowej Nagrody Nobla!

Najważniejsze założenia metody Montessori

Pedagogika Marii Montessori w czasie, kiedy się kształtowała, była uważana za bardzo nowoczesną i prekursorską. Odznacza się duchem humanitaryzmu, a najważniejsze miejsce zajmuje dziecko, jego indywidualne możliwości i kompetencje. Najistotniejszym założeniem, którym wyróżnia się metoda Montessori, jest uczenie przez działanie, zabawę. Dzieci powinny zdobywać doświadczenie i wiedzę przez aktywność. Co ważne, nauczyciele nie narzucają podopiecznym określonych działań, a współpracują z nimi.

Podczas nauczania metodą Montessori kluczowa jest także samodzielność. To dzieci decydują o rodzaju, miejscu i czasie pracy, oceniając własne siły i umiejętności. Zaskoczyć może też fakt, że w grupy uczniów są zróżnicowane wiekowo. Dzięki temu mogą się oni uczyć od siebie.

Metoda Marii Montessori – rola otoczenia w rozwoju dziecka

Odpowiednio przygotowane otoczenie, w którym przebywa dziecko podczas nauki, musi uwzględniać trzy płaszczyzny. Pierwsza z nich to płaszczyzna materialna. Sala powinna być wyposażona we wszystkie konieczne materiały i pomoce, a przy tym powinna bardziej przypominać warsztat niż salę lekcyjną. Pomieszczenie podzielone jest na niewielkie kąciki zainteresowań, a meble muszą być niskie i lekkie, tak aby można było je aranżować według potrzeb dzieci. Nie można zapominać o porządku – każdy przedmiot ma swoje miejsce.

Druga płaszczyzna przygotowanego otoczenia to strukturalno-dynamiczna. Jest ona określona przez zasady pedagogiczne: izolacji trudności, kontroli błędów, stopniowania trudności i kontynuacji oraz porządku i wolności.

Ostatnią płaszczyzną jest płaszczyzna osobowa. Praca pedagoga przy metodzie Montessori polega na pomocy w rozwijaniu indywidualnych cech i zdolności uczniów. W jaki sposób się tego dokonuje? Na przykład ucząc ich samodzielności i wiary we własne siły, a także wypracowaniu zamiłowania do ciszy i uniezależnieniu dziecka od nagrody.

Różnice pomiędzy tradycyjną edukacją a metodą Marii Montessori

Najbardziej znany cytat dotyczący pedagogiki Montessori i opisujący jej ideę brzmi „Pomóż mi zrobić to samemu”. Dlatego w grupach wykorzystujących tę metodę, dzieci poznają świat i uczą się, wykorzystując wszystkie swoje zmysły. Same wybierają kierunek, w jakim pójdą, a nauczyciel angażuje się w pracę z dziećmi w sposób zróżnicowany – bo przecież nie każde dziecko wymaga takiego samego wsparcia. Metoda Marii Montessori sprawia, że uczenie staje się procesem odkrywania, towarzyszy mu rozwijanie samodyscypliny, indywidualnych uzdolnień i ćwiczenie długotrwałej koncentracji.